Categorie: In de media

Ik heb, euh, geen idee…

Voorkom dat je zonder tekst zit tijdens een vergadering of brainstorm

Je zit in een moeizame vergadering als je baas ineens het woord tot jou richt: “En wat vind jij er eigenlijk van?” Iedereen kijkt je verwachtingsvol aan, maar je briljante antwoord blijft uit. Sterker nog, het is angstwekkend stil in je hoofd en je komt niet verder dan wat gestamel. Jeannette Bolck: “Veel mensen hebben het idee dat ze op zo”n moment een antwoord moeten geven. Die verwachtingsvol kijkende ogen worden ervaren als druk. Wanneer je leidinggevende erbij zit, is die druk nog groter. Daarbij speelt de angst voor beoordeling en veroordeling een rol: is het wel goed wat ik zeg? Mensen die stevig in hun schoenen staan, zullen eerlijk zijn en zeggen: “Ik weet het niet.” Ze zullen bovendien sneller een antwoord durven geven waar ze nog niet helemaal zeker van zijn.”

De situatie waarin je een vraag gesteld wordt, is heel bepalend. Onder vrienden flap je er makkelijker zomaar een antwoord uit. Want wanneer je je op je gemak voelt, durf je “domme” dingen te zeggen. Rachel, ik ken haar uit mijn praktijk, heeft geen enkele moeite met vergaderen. Maar wanneer ze bij nieuwe klanten moet opdraven, raakt ze regelmatig haar tekst kwijt. Het verschil tussen die twee situaties is de mate van veiligheid. De angst voor veroordeling speelt minder op veilig en bekend gebied — tussen haar collega”s. Daar weet Rachel waar ze staat en wat ze aan iedereen heeft. In gezelschap van nieuwe mensen vertrouwt ze onvoldoende op zichzelf en raakt ze gespannen, waardoor ze niet meer goed uit haar woorden komt.”

Wanneer klappen mensen over het algemeen dicht?

“Meestal als ze gevraagd wordt naar een oplossing voor een praktisch probleem of naar een mening. In beide gevallen wordt liet stamelen veroorzaakt door de angst om iets stoms te zeggen. Typische gedachten hierbij zijn: zouden mensen het wel goed vinden wat ik zeg? Vinden ze me nu raar? Wat zouden zij ervan denken?”

Hoe kun je voorkomen dat je met een mond vol tanden staat als er onverwacht een vraag aan je wordt gesteld?

Dat anderen veel aandacht vragen, betekent niet dat ze niet naar jou willen luisteren

“Je kunt jezelf aanleren te zeggen: “Ik weet het even niet”, of: “Daar moet ik nog even over nadenken, ik kom er zo op terug.” Het is helemaal niet erg om een paar vaste zinnetjes als back-up voor jezelf te verzinnen. Zo toon je bovendien je menselijkheid en je haalt de   > druk om te presteren weg. Het gaat erom dat je jezelf niet meer blokkeert met de gedachte dat je moet antwoorden en dat het antwoord ook nog eens geweldig moet zijn. Zo werkt het met heel veel emoties. Wanneer je bijvoorbeeld zegt dat je nerveus bent, verdwijnen de zenuwen vaak al voor een groot deel.

Zorg daarnaast dat je voldoende kennis hebt en bedenk van tevoren welke vragen je kunt verwachten. Maar overdrijf het niet — zoals David doet. Hij heeft het idee dat hij op alle vragen een passend antwoord moet hebben. Wanneer iemand op zijn werk hem vraagt waarom hij iets op een bepaalde manier aanpakt, interpreteert hij dat onmiddellijk als kritiek. Dus doet hij vreselijk zijn best om overal een antwoord op te hebben door zich tot in de details voor te bereiden. David is erg prestatiegericht, hij moet alles goed doen van zichzelf. Wanneer hij even niets zinnigs te zeggen heeft — op wat voor vraag dan ook — raakt hij volledig ontregeld. Ik zou David dan ook nooit adviseren om zijn kennis op te vijzelen; hij moet juist leren accepteren dat hij het ook wel eens niet weet.”

Sommige mensen vinden het ook lastig om creatief te zijn in een groep. Thuis bruisen ze van de ideeën, maar onder collega’s blijft het stil…

Het idee dat je perfect moet antwoorden, blokkeert elke gedachte

“Daar kunnen vooral mensen in creatieve beroepen — in de reclame- of televisiewereld bijvoorbeeld — last van hebben. Neem Laila, ze heeft één keer per maand een brainstormsessie op haar werk. Thuis bedenkt ze het ene plan na het andere, maar tijdens zo’n brainstorm heeft ze het gevoel dat haar creativiteit verdwijnt. Ook hier speelt onzekerheid een rol; tussen haar collega’s vraagt Laila zich af of ze haar ideeën wel goed zullen vinden. In haar eentje voelt ze die beoordeling niet en dat maakt haar vrijer. In zo”n brainstorm speelt de groepsdynamiek ook een rol: de grotere ego’s nemen nu eenmaal meer ruimte in. Het is goed om je te realiseren dat veel van wat die schreeuwers zeggen per saldo vaak niet zo interessant is. Om boven deze mensen uit te komen, zul je actief je ruimte moeten innemen. Maak er desnoods een grapje van, maar zorg dat je aan het woord komt. Het feit dat zij automatisch veel ruimte innemen, betekent namelijk niet dat ze niet naar jou willen luisteren. Je zult het ze alleen wel duidelijk moeten maken.”

Het kan natuurlijk gebeuren dat je ondanks alles toch dichtklapt. Wat kun je op dat moment het beste doen?

“Zeggen wat iedereen toch al ziet: dat je er niet uit komt. Probeer er een grapje van te maken, zeg iets in de trant van: “Ik krijg het er warm van.” Voor veel mensen zal het niet makkelijk zijn om zo open te zijn over hun gevoel, omdat het hen kwetsbaar maakt. Vraag dan of het goed is dat je erop terugkomt. En probeer dan later ook daadwerkelijk te laten zien wat je waard bent. Zo voorkom je dat je in een neerwaartse spiraal terechtkomt waarin je jezelf negatief beoordeelt omdat je niet meteen een antwoord wist te geven. Bovendien neem je dan je verantwoordelijkheid: oké, dat was even stom, maar nu maak ik het goed.”

Wat te doen tegen stamelen

• Ga na in welke situaties je niet goed uit je woorden kunt komen en bedenk of de angst voor (negatieve) beoordeling een rol speelt.

• Bepaal voor jezelf of dat realistisch is: schiet je kennis tekort of moet je misschien nieuwe vaardigheden aanleren? Als dat zo is, dan kun je daar aan werken.

• Hou een paar standaardzinnetjes paraat, zoals: “Daar kom ik zo op terug” of “Vind je het goed dat ik daar even over nadenk?”.

• Realiseer je datje niet altijd het perfecte antwoord hoeft te geven en dat je ook mag zeggen dat je het niet weet.

• Sta je dan toch met een rood hoofd te stotteren: laat mensen weten wat er met je gebeurt, bijvoorbeeld door er een grapje van te maken. Zeg iets in de trant van: “Ik word er helemaal verlegen van” of “Kijk mij nou eens rood worden”.

Mark is ICT’er. Hij anticipeert altijd op vragen van anderen, zowel werkgerelateerde vragen als vragen over zijn persoonlijke leven. De reden: hij is nooit tevreden over zichzelf. Niets wat hij doet is goed genoeg, het kan altijd beter, grappiger, vollediger. Mark voelt zich dus tekortschieten en dat brengt spanning met zich mee. Af en toe heeft hij zelfs paniekaanvallen. Het is vooral de “waarom?”-vraag die hem van zijn stuk brengt, daar heeft hij al last van sinds zijn jeugd. Hij herinnert zich nog goed dat een lerares hem vroeg waarom hij het antwoord op een vraag niet wist, waarop hij volledig van streek raakte. Nog steeds heeft hij het gevoel dat hij wordt aangevallen wanneer iemand hem vraagt waarom hij iets op een bepaalde manier aanpakt.

Bij de therapeut leert Mark een paar standaardzinnen (“Daar kom ik zo op terug”, “Dat moet ik even uitzoeken”) die hij kan gebruiken wanneer een vraag hem overvalt. Maar het is vooral belangrijk dat hij eerlijk durft te zijn wanneer hij even geen antwoord heeft. Als hij ervaart dat mensen dat niet vreemd vinden, zal de spanning bij hem afnemen.

Karin is marketingmanager en een mooie, extraverte vrouw. Ze vindt het belangrijk dat mensen haar leuk vinden, is altijd op zoek naar bevestiging. Mensen geven haar dat graag, want het is prettig samenwerken met haar. Maar niet al haar collega”s zijn gut met complimenten. Haar baas, een wat oudere, stugge man, beperkt zich tot het hoognodige in hun zakelijke contact. Van hem krijgt Karin niet de feedback die ze wenst. Dat maakt haar onzeker: ze heeft het idee dat hij haar dom vindt. Wanneer ze een presentatie moet geven, raakt ze gespannen en als haar baas haar iets vraagt, klapt ze dicht. Het wordt zelfs zo erg dat ze zich een keer ziek meldt voor een belangrijke afspraak met hem.

In gesprekken met haar coach komt Karin erachter dat ze alles in werking stelt om het goed te doen, in ruil voor acceptatie. Dit wijst erop dat ze weinig zelfwaardering heeft. Zodra ze geen positieve feedback krijgt, voelt ze zich een klein meisje en vergeet ze wat ze waard is. Het feit dat het nu ook nog eens haar baas betreft, versterkt dit alleen maar. Volgens haar coach zou er nog iets heel anders aan de hand kunnen zijn: misschien voelt ze zich onbewust aangetrokken tot haar baas. Omdat hij haar geen bevestiging geeft, is hij ongrijpbaar en dat maakt hem spannend. Het is belangrijk dat ze zich afvraagt wat de échte reden is dat ze zich onzeker voelt bij hem. Pas dan kan ze er iets aan doen.

Psycholoog Jeannette Bolck heeft een praktijk voor volwassenen, pubers en kinderen in Amsterdam. Meer informatie: www.counselingamsterdam.nl.

Tekst: Marte Kaan


Illustratie: Tina Berning / Art Box – Centre For Creation

Draai die dop er nou ‘ns op!

Hoe uit je irritaties in je relatie?

Het is zaterdagochtend en je leest samen met je vriend de krant. Als hij klaar is met het lezen van een katern, gooit hij het stuk krant naast zich op de grond. Het is iets kleins, maar het irriteert je mateloos. Je aarzelt: moet je er iets van zeggen of is dat overdreven?

Jeanette Bolck: “Je kunt er beter wel wat van zeggen. Anders bouwt de spanning zich op, en knal je op een gegeven moment uit elkaar. Dus al vind je het misschien overdreven, die irritatie is er. En die moet je serieus nemen. Bedenk echter wel dat die ander het niet doet om jou te sarren.”

Wat is de meest voor de hand liggende oorzaak van dit soort irritaties?

Wie zich ergert aan kleine dingen, vraagt eigenlijk om aandacht.

“Dat twee mensen op een verschillende manier in het leven staan, kan zorgen voor dit soort oplopende spanningen. Als je zelf iemand bent die heel netjes, stipt en ordelijk is dan kunnen die slordigheden van een ander — de beroemde slingerende sok of het kopje dat niet in de vaatwasser wordt gezet — je ontzettend storen. Vaak heeft dat, paradoxaal genoeg, te maken met jaloezie. Eigenlijk zou jij ook wel wat los- ser willen zijn en minder vastgeketend zitten in je eigen starre regime. Probeer dat gewoon eens. Laat de afwas staan en ruim niet meteen alles op. Als je dat kunt loslaten, zul je merken dat het best lekker is. En zo ga je de strijd met jezelf aan in plaats van met de ander.

Voordat je wat zegt, moet je jezelf dus afvragen hoe belangrijk het nu écht, voor jou persoonlijk, is dat die sok nog rondslingert. Onderzoek waarom het voor jou zo’n issue wordt.

Wanneer een stel vastzit in een strijd over dit soort kleine dingen, speelt er namelijk meestal iets anders. Degene die zich ergert – in de meeste gevallen de vrouw – heeft bijvoorbeeld het gevoel dat ze niet genoeg aandacht krijgt of dat er niet naar haar wordt geluisterd. Vervolgens interpreteert ze het gedrag van haar geliefde als een bevestiging van dat idee. En in plaats van te zeggen dat ze meer aandacht wil of dat ze graag wil dat hij beter luistert, gaat ze zeuren over kleine dingen. Zeuren is eigenlijk een verkapte vorm van aandacht vragen.

Stel dat er geen onderhuidse machtspelletjes spelen, maar die volle asbak of vergeten vuilniszak een doorn in het oog blijft, dan mag je er best wat van zeggen. Maar pas op dat je geen verwijten maakt. Dat jij iets vervelend vindt, betekent niet per definitie dat de ander iets fout doet. Leg duidelijk uit hoe die ander je een plezier kan doen en onderstreep dat het belangrijk voor je is. Let op: het is een verzoek, en géén bevel!

Wanneer dat niet werkt, kan het helpen om een keer boos te worden. Het risico is dan wel dat je een soort ouder-kindrelatie ontwikkelt waarbij één van de twee pas wakker wordt als mama of papa boos wordt. Degene die in de ouderrol zit, en dat is toch meestal de vrouw, voelt zich doodongelukkig in die rol. Ze wil helemaal geen boze, zeurende moeder zijn. Ook daarom is het belangrijk dat zij onderzoekt wat de oorsprong is van haar gedrag en welk gevoel eraan ten grondslag ligt. Onzekerheid, angst, verdriet? Dáár moet ze het over hebben: uitleggen hoe ze zich voelt en vragen hoe dat voor hem is. Ze kan bijvoorbeeld zeg- gen dat ze het idee heeft dat hij zijn vrienden op de eerste plaats zet, en hem vervolgens vragen hoe hij dat ziet. Zo krijgt hij de kans uit te leggen wat hij voor haar voelt. Als het goed is, geeft dit weer het nodige zelfvertrouwen.”

Zo heeft Bart bijvoorbeeld, na maanden, eindelijk tegen zijn vriendin gezegd dat het hem stoort dat ze hem regelmatig in de rede valt. Tot zijn teleurstelling reageerde zij geprikkeld en een beetje boos. “Zijn vriendin voelt zich blijkbaar erg aangevallen. Dan is het van belang dat ze samen uit die sfeer van verwijten komen. Bart moet duidelijk maken om welk gedrag het gaat: wanneer valt ze hem in de rede, hoe ziet dat eruit? Zij moet daar goed naar luisteren, en zonder meteen te denken dat het een aanval op haar hele persoon is.”

De gouden relatieregel is: Je kunt iemand niet veranderen. Als je je te veel ergert, kun je je relatie misschien beter beëindigen. Hoe bepaal of dat noodzakelijk is?

“Door jezelf af te vragen in hoeverre die ergernissen je relatie beïnvloeden. Stel dat je een partner hebt die nooit zin heeft om samen naar de kroeg te gaan, terwijl dat voor jou juist heel belangrijk is. Dan moet je bepalen hoe essentieel dat voor je is in een relatie, en of je dat ergens anders zou kunnen halen. Misschien vind je het ook prima om samen met je vrienden naar de kroeg te gaan Meestal is er wel ruimte voor onderhandeling en kun je elkaar halverwege ontmoeten. Maar wees dan ook blij met kleine veranderingen en realiseer je dat die ander nooit precies zo kan worden als jij wilt. Soms verschuift de irritatie: gooit iemand eindelijk braaf zijn theezakjes in de vuilnisbak in plaats van in de gootsteen, erger je je opeens aan die natte handdoek in de hoek van de badkamer. Dan is het aannemelijk dat er eigenlijk iets anders aan de hand is – een tekort aan aandacht, onzekerheid. Irritaties werken dan als bliksemafleider, want door je te ergeren aan een verfrommelde krant kun je de aandacht afleiden van de echte problemen. Bovendien voel je je sterker als je je ergert aan zijn ’tekortkomingen’ dan wanneer je je eigen onzekerheid of verdriet moet tonen.”

Sommige trekjes gaan pas in de loop van de tijd op je zenuwen werken. Hoe voorkom je dat je je gaat ergeren aan karaktereigenschappen die je eerst zo leuk aan hem vond?

“Het kan helpen om die ‘irritante’ eigenschap weer even door een verliefde bril te bekijken om zo je ergernis te relativeren. Als dat niet helpt, kan het zijn dat je in een andere fase zat toen je op je partner viel. Omdat je zelf gegroeid bent, vind je die eigenschap nu niet meer zo aantrekkelijk. Een onzekere vrouw kan bijvoorbeeld vallen op een snelle jongen met een vlotte babbel. Ontwikkelt de vrouw zich tot een zelfbewuster persoon, dan kan het best zo zijn dat die vlotte babbel opeens veel gebakken lucht blijkt te bevatten.”

Ben en Elaine zijn vijf jaar samen en hebben een dochter van anderhalf. Ben is een succesvol zakenman. Elaine, een Britse, heeft haar carrière als consultant onderbroken voor het moederschap. Ze melden zich aan voor relatietherapie omdat ze veel ruzie hebben, voornamelijk veroorzaakt door de ergernissen van Elaine. Die irritaties gaan over de kleinste dingen: van het steriliseren van het melkflesje tot de manier waarop hun kind in bad moet worden gedaan.

Elaine is snel boos en teleurgesteld, en Ben loopt van haar weg wanneer ze hem confronteert met haar klachten. Volgens hem kan hij het toch nooit goed doen. Hun relatie is het schoolvoorbeeld van een moeder-kindrelatie: zij wordt boos als een moeder, hij trekt zich terug als een klein jongetje. In therapie komt de aap uit de mouw: Elaine is verdrietig en voelt zich gekwetst, omdat ze het idee heeft dat Ben vaker voor zijn werk dan voor zijn gezin kiest. Ze wil graag meer aandacht, maar weet niet hoe ze hem die moet vragen. Voor Ben is het een openbaring om zijn sterke, boze vrouw zo kwetsbaar te zien. Ze heeft hem dus gewoon meer nodig. Nu dit duidelijk is, kunnen ze praten over waar het écht over gaat: hun gezin, hun verlangen naar een tweede kind en Elaines behoefte aan meer tijd met haar man.

Manon is een jonge vrouw die werkt in de modewereld. Ze is succesvol in haar werk, mede door haar perfectionistische instelling en de hoge eisen die ze aan zichzelf stelt. In de liefde heeft ze minder succes. Ze heeft verschillende relaties gehad die haar veel energie kostten en waar ze meestal gebroken uitkwam. De mannen met wie ze in zee ging waren onbereikbaar en hadden vaak veel problemen.

Dan ontmoet ze Hans, een man die ontspannen in het leven staat en zich niet druk maakt over kleine dingen. Voor Manon is zijn manier van doen aanvankelijk een verademing, maar na een paar maanden begint ze zich aan hem te ergeren. Ze vindt hem onvolwassen, hij leeft volgens haar nog als een student en ook zijn vrienden vindt ze maar niks. Toch gaat ze niet bij hem weg, omdat ze tegelijkertijd inziet dat ze wel érg kritisch is. Manon realiseert zich langzaam maar zeker dat haar ergernissen vooral met haarzélf te maken hebben. Hans’ karakter confronteert haar met haar eigen veeleisende persoonlijkheid. Hij laat haar elke dag zien hoe het ook kan – hij doet niet alles perfect en is toch vrolijk – en dat frustreert haar. Bovendien maakt het haar onzeker: hij zal haar wel saai, stom en moeilijk vinden. Manon besluit om Hans dit te vertellen en hoopt uiteindelijk van hem te leren.

Psycholoog Jeannette Bolck heeft een praktijk voor volwassenen, pubers en kinderen in Amsterdam. Meer informatie: www.counselingamsterdam.nl.

Tekst: Marte Kaan

Illustratie: Tina Berning / Art Box – Centre For Creation

Wat doe ik nu weer fout?

Hoe je kritiek van je baas of collega’s kunt gebruiken om te groeien

Liever zou je het altijd goed doen, maar het hoort er nu eenmaal bij: kritiek krijgen op je werk. Wanneer je op een goede manier met dit ‘noodzakelijke kwaad’ omgaat, kun je er nog je voordeel mee doen ook.

Jeannette Bolck: “Krijg je commentaar van je baas, probeer dan open te staan voor wat hij of zij te zeggen heeft. Voel je niet meteen aangevallen. Vraag je baas wat hij we van je verwacht, zodat voor jullie beiden duidelijk is waar de kritiek over gaat en hoe je je kunt verbeteren. Het is ook slim om er zelf op terug te komen en te evalueren hoe het nu gaat. Je zou er zelfs voor kunnen kiezen om een soort mini-evaluatiegesprekken te houden. Daarmee laat je zien dat je bereid bent te groeien en dat je openstaat voor suggesties. Dat pleit voor je. Bovendien vergroot je als het goed is zo ook je werkplezier. Je weet of je op de goede weg zit en je voorkomt dat je tijdens het jaarlijkse functioneringsgesprek voor verrassingen komt te staan. Dat gesprek tussendoor kun je het beste ook goed voorbereiden. Zet op papier wat je wilt bespreken en kom terug op waar je de vorige keer kritiek op kreeg.”

Je baas is er niet op uit om jou af te breken, hij wil alleen je werk verbeteren

“Een probleem is dat de meeste werkgevers en leidinggevenden niet goed zijn in het geven van kritiek of te weinig tijd nemen voor dit soort zaken. Ze kiezen het verkeerde moment of breken iemand alleen maar af door te zeggen wat er allemaal niet goed gaat, zonder aanknopingspunten voor verandering te geven. Of ze geven vage kritiek als ‘je moet beter op de hoogte zijn’. Ja, dat kan natuurlijk van alles betekenen. De vraag is waar je precies beter van op de hoogte moet zijn en waaruit is gebleken dat je dat niet bent. Je moet dan zo assertief zijn om te vragen wat je baas precies bedoelt. En dat vindt niet iedereen makkelijk. Een ander probleem met die vage manier van formuleren is dat je zo ook niet kunt beoordelen of je je hebt ontwikkeld. Daarom is het verstandig om het heel concreet over specifieke taken te hebben, en te bespreken wat er moet veranderen.”

Op welke manier kun je het beste reageren wanneer iemand – tijdens een officieel gesprek of tussen de bedrijven door – zegt dat je iets niet goed doet?

“Hoe moeilijk het ook is: incasseren. Niet in de verdediging schieten, geen `ja maar’. Daarmee ondermijn je de ander en toon je geen respect voor wat hij of zij te zeggen heeft. Laat weten dat je het gehoord hebt. Zet op een rijtje waar je het wel en niet mee eens bent en kies een geschikt moment om te antwoorden. Bedenk goed of het kritiek is waar je iets mee kunt. Zo kreeg Loretta te horen dat haar collega’s haar zo gesloten vonden. Het irriteerde hen.

Ze heeft toen een tijd geforceerd geprobeerd om gezellig mee te kletsen, maar dat werkte niet. Uiteindelijk is ze bij dat bedrijf weggegaan, omdat ze voor zichzelf besloten had dat ze dit niet wilde veranderen aan zichzelf. Het was zoiets persoonlijks. Kritiek kan dus ook betekenen dat je niet op de goede plek zit. Wanneer je merkt dat een bepaalde opmerking je erg raakt dan kun je dat ook zeggen, bijvoorbeeld in de trant van: “Daar moet ik toch even over nadenken.” Dat lijkt eng om te doen, maar het lucht vaak op als je je kwetsbaar durft op te stellen. Het komt de sfeer tussen jou en de kritiekgever ook ten goede: iemand zal veel sneller geneigd zijn om samen naar een oplossing te zoeken. Wanneer je je verzet en je hard opstelt, stagneert de samenwerking en zal je leidinggevende de volgende keer waarschijnlijk alleen maar harder zijn in zijn commentaar.”

Wat kun je doen wanneer je merkt dat je met het zweet in je handen een functioneringsgesprek in gaat?

“Allereerst onderkennen dat omgaan met kritiek niet je sterkste punt is. Dat is voor veel mensen al een hele stap. Verder is het goed om je te realiseren dat je baas er niet op uit is om je af te breken en dat hij of zij waarschijnlijk heel veel meer van dit soort gesprekken moet voeren. Je baas heeft als doel jouw werk te verbeteren — voor jou en voor het bedrijf. Niet elke leidinggevende neemt dan uitgebreid de tijd om ook al je pluspunten te noemen. Bedenk verder dat kritiek een kans is om te groeien als je bereid bent die serieus te nemen. Dat betekent niet dat je alles maar klakkeloos moet aannemen, maar wel dat je ernaar moet durven luisteren en kijken of er een kern van waarheid in schuilt.

Als je het heel moeilijk vindt om met kritiek om te gaan, kan het nuttig zijn om dat bespreekbaar te maken. Met je baas, of misschien eerst met iemand anders. Als er een gevoelige snaar wordt geraakt, is het vaak zo dat je zelf ook wel weet dat je iets niet helemaal goed doet. Katja, bijvoorbeeld, kreeg steeds te horen dat ze te weinig haar gezicht liet zien op de afdeling en dat vond ze vervelend. Ze had het er te druk voor, zei ze, daarom zat ze zoveel achter haar bureau. Maar toen ik het er met haar over had, gaf ze toe dat ze het ook wel lastig vond om naar collega’s toe te lopen en ze aan te spreken. Ze gebruikte de drukte als excuus. Door dat toe te geven, kon ze aandacht aan die onzekerheid besteden in plaats van zich te verzetten tegen de kritiek.”

Tessa werkt als accountmanager. Ze heeft een collega tegen wie ze erg opkijkt; ze is heel bang dat ze iets niet goed doet in zijn ogen. Hierdoor is ze overkritisch naar zichzelf toe en doet ze er alles aan om commentaar te voorkomen. Haar gevoeligheid leidt ertoe dat deze collega heel voorzichtig met haar omgaat. Hij durft niet alles tegen haar te zeggen. Daardoor ontneemt Tessa zichzelf de kans te groeien. En als iemand anders kritiek op haar had, vraagt haar therapeut haar, zou het dan nog steeds zo hard aankomen? Nee, denkt ze. Tessa moet leren haar kwaliteiten te onderkennen en zich realiseren dat ze die onmiddellijk vergeet wanneer haar collega iets zegt. Als ze dat onder ogen durft te zien, moet ze zichzelf de vraag stellen of ze hem wel zo veel macht wil geven.

Nathalie verzet zich meteen en wordt vinnig wanneer ze commentaar krijgt op haar werk. Daarmee duwt ze collega’s van zich af. Bovendien is ze er zelf altijd lang door van slag. Om maar niet het gekwetste meisje te laten zien, stelt ze zich op als de harde tante en dat kost haar veel energie. Haar therapeut stelt haar voor het eens om te draaien: hoe is het wanneer iemand zo boos op haar kritiek reageert als zij?

Goed incasseren

• Schiet niet onmiddellijk in de verdediging wanneer je kritiek krijgt.

• Laat merken dat je hebt gehoord wat er is gezegd.

• Is je niet duidelijk om wat voor gedrag van jou het precies gaat? Vraag om verduidelijking.

• Maak er niet meer van dan het is. Betrek de kritiek niet op je persoon en al je capaciteiten.

• Bedenk dat iemand je wil helpen en doe daar je voordeel mee.

• Kijk waar je het mee eens bent en waarmee niet.

• Maak duidelijke en concrete afspraken over verbetering.

• Spreek een evaluatiemoment af.

• Blijft het lastig voor je om de kritiek te verteren, onderzoek dan welke gevoelige snaar er is geraakt.

Test: Hoe ga jij om met kritiek op je werk?

1. Stel, een collega heeft kritiek op jouw werk, maar je bent het niet met hem of haar eens. Welk gevoel overheerst bij jou?

+ verbazing

# schuldgevoel

* irritatie

2. Diezelfde collega is heel zeker van zijn commentaar. Wat doe jij?

* Je houdt een fel pleidooi voor jezelf

+ Je houdt een vriendelijk pleidooi voor jezelf.

# Je vindt het op dat moment moeilijk om uit te leggen waarom zijn/haar kritiek onterecht is.

3. De collega krijgt bijval van een andere collega. Ze zijn het met elkaar eens in hun kritiek op jou. Wat is dan het meest typerend voor jou?

# Je voelt je extra diep de grond in zakken.

+ Het zet je aan het denken. Als ze het allebei vinden, moet er wel een kern van waarheid in zitten.

* Je houdt rekening met een soort samenzwering.

4. Als het om jezelf gaat dan…

# …heb je meer oog voor je negatieve eigenschappen dan je positieve.

+ …heb je meer oog voor je positieve eigenschappen dan je negatieve.

* …sta je amper stil bij je negatieve eigenschappen, dat vind je erg vervelend.

5. Tijdens een functioneringsgesprek heeft je baas kritiek. Wat doet dat dan met jou?

+ Je trekt het je niet (te veel) aan.

* Je trekt het je aan: je voelt je enigszins beledigd (‘nou zeg!’)

# Je trekt het je erg aan: het voelt alsof je tekortschiet.

6. Tijdens dat functioneringsgesprek heeft je baas ook kritiek op een slechte persoonlijke gewoonte, zoals in je neus peuteren tijdens een vergadering of te lang kletsen op de gang. Wat doet dat met jou?

# Je voelt je zeer ongemakkelijk.

* Je raakt behoorlijk geïrriteerd. Waar bemoeit hij/zij zich mee?

+ Je kunt de humor er wel van inzien en kunt zijn/haar eerlijkheid waarderen.

7. Als iemand kritiek op je heeft dan…

# denk je dat je iets verkeerd doet.

+ probeer je je in te leven in de positie van de ander: waarom zou hij/zij dat vinden?

* vind je het moeilijk om te erkennen dat die ander gelijk zou kunnen hebben.

8. Op je werk heb je de reputatie dat je…

* koppig bent.

# verlegen bent.

+ noch koppig, noch verlegen bent.

Score

Tel op hoe vaak je +, # en + hebt geantwoord. Kijk hieronder voor de uitslag van de test.

Uitslag: Dit doe jij met kritiek

Meestal # geantwoord:
Je wordt onzeker van kritiek. Kritiek, of die nu terecht is of niet, geeft je het gevoel dat je tekortschiet. Oorzaak is je negatieve zelfbeeld. Je denkt bij voorbaat al dat je niet goed genoeg bent en/of dat je slecht presteert. Zelfs in onschuldig bedoelde opmerkingen zie je daarvoor een bevestiging. Positief aan je houding is dat je leert van kritiek en niet te koppig bent om je aan te passen.

Tip: ga bij kritiek eerst goed na of deze terecht is of niet. Houd ook rekening met wie de kritiek levert. Vindt iemand iets aan jou of je werk niet goed, dan kan dat ook komen doordat die ander overgevoelig is of een zeurpiet. Informeer ook eens bij anderen of ze het eens zijn met de kritiek.

Meestal * geantwoord:
Je reageert defensief op kritiek. Je staat niet open voor kritiek, je vat commentaar negatief op en voelt je snel aangevallen. Het gevolg: je reageert fel en/of doet de kritiek af als onzin. Jammer, want op die manier leer je er weinig van. Oorzaak is dat je het moeilijk vindt om je negatieve kanten onder ogen te zien. Je wilt niet horen dat ook jij weleens fouten maakt. Positief aan je houding is datje je niet gek laat maken door mensen die onzin uitkramen.

Tip: heeft iemand commentaar op je, onderdruk dan de impuls om daar meteen op te reageren. Zeg simpelweg: “Ik zal erover nadenken” en laat de informatie bezinken. Heb je het gevoel dat de kritiek onterecht is, dan kun je er altijd later nog op terugkomen.

Meestal + geantwoord:
Je reageert evenwichtig op kritiek. Je stelt je open en ziet kritiek voor wat het is: niet als een persoonlijke aanval, maar als iets waarvan je kunt leren. Ben je het niet eens met de kritiek, dan weerleg je de kritiekpunten op een solide manier. Fijn, want daar kunnen anderen weer iets van leren. Je kunt zo evenwichtig reageren omdat je een stevig zelfbeeld hebt. Je vindt jezelf oké zoals je bent, maar weet ook dat je niet perfect bent en dat er altijd iets te leren valt. Door deze houding kun je je op het werk optimaal ontwikkelen.

Psycholoog Jeannette Bolck heeft een praktijk voor volwassenen, pubers en kinderen in Amsterdam. Meer informatie: www.counselingamsterdam.nl.

Tekst: Marte Kaan

Illustratie: Tina Berning / Art Box – Centre For Creation

Wat erg voor je

Hoe je kunt praten met een vriend of vriendin die kanker heeft

Bij Katja (32) is borstkanker geconstateerd. Ze heeft het haar vrienden verteld. De meeste van hen reageerden meevoelend en steunend. Ze hebben hun hulp aangeboden en bellen haar regelmatig om te vragen hoe het met haar gaat. Katja’s beste vriendin Geerten houdt zich op de achtergrond, belt minder en zegt afspraken af. Geerten wil er wel voor haar vriendin zijn, maar is zelf verdrietig en bang. Elke keer dat ze zich voorneemt te vragen hoe Katja zich voelt, bedenkt ze zich en begint ze een luchtig gesprek.

Jeannette Bolck: “Sommige mensen weten niet goed hoe ze kunnen reageren als er bij iemand in hun omgeving een ernstige ziekte is geconstateerd. Ze weten niet wat ze moeten zeggen of hoe ze zich moeten gedragen. Dat komt vaak doordat ze te hoge eisen aan zichzelf stellen en denken dat ze heel goed moeten weten wat ze moeten doen en zeggen. Ze vergeten dat het er niet toe doet wát je precies zegt, maar dat het vooral belangrijk is dat je er gewoon bent en dat je het onderwerp niet uit de weg gaat.

Wanneer je het moeilijk vindt om je een houding te geven tegenover iemand die ziek is, dan kun je dat het best bespreekbaar maken. Mensen die ziek zijn, hebben behoefte aan eerlijkheid en duidelijkheid. Ze hebben al genoeg om zich zorgen over te maken, een stuntelende vriend of vriendin is het laatste wat ze kunnen gebruiken. Vertel hem of haar dus wat je moeilijk vindt. Dat je bang bent om diegene te verliezen, of dat het je confronteert met je eigen angst voor ziekte of dood. Het is belangrijk om dat te bespreken, maar laat het daar bij en belast de zieke er verder niet mee. Als je het er zelf nog over wilt hebben, doe dat dan met andere vrienden.

Vervolgens is het goed om te vragen waar je vriend of vriendin behoefte aan heeft, hoeveel hij of zij erover wil praten en hoe je kunt helpen. Daar kun je gewoon afspraken over maken. Sommige mensen praten vanzelf, anderen hebben wat aansporing nodig.”

Zieke mensen vervallen al snel in medisch jargon en dat kan soms aardig ingewikkeld worden. Hoe ga je daarmee om?

“Ook dan geldt: wees eerlijk wanneer je iets niet begrijpt. Ga niet meeknikken terwijl je er niks van snapt. Zo voorkom je bovendien dat je een week later iets vraagt wat diegene je al verteld had, dat kan erg pijnlijk zijn. Wees niet bang om domme vragen te stellen. Het is voor mensen fijn als je wat vraagt, zo toon je belangstelling. En zij vergeten snel dat niet iedereen zo in die vakterminologie zit als zij. Maar let op als iemand te veel in die technische uitleg blijft hangen: dat is veilig en een manier om niet te hoeven praten over zijn gevoel. Daar kun je dan best naar vragen als je dat durft. In hoeverre is iemand bang, speelt angst voor de dood een grote rol? Dat soort vragen kan diegene altijd afkappen als hij of zij daar geen zin in heeft. Maar dan heb jij in ieder geval duidelijk gemaakt dat deze onderwerpen voor jou bespreekbaar zijn. Natuurlijk is dat wel hogeschoolcommuniceren, iets wat niet voor iedereen is weggelegd. Je moet de voor jou best mogelijke manier vinden om iemand te helpen. Wat is jouw kracht als vriend? Sommige mensen, meestal mannen, gebruiken humor om de situatie te verlichten. Anderen zijn juist heel verzorgend, ze koken, rijden heen en weer naar het ziekenhuis en maken schoon. Het is dus niet erg als je niet zo’n prater bent, als je maar op je eigen manier laat blijken dat je er bent voor je zieke vriend of vriendin.”

Soms drukt de aanwezigheid van een ziek persoon de stemming, bijvoorbeeld tijdens een etentje of feestje. Dat is vervelend voor iedereen. Hoe voorkom je dat?

“Sommige zieke mensen praten graag veel over hun ziekte, omdat ze die behoefte voelen en het hen helpt bij de verwerking ervan. Wat ook kan gebeuren, is dat andere mensen het onderwerp steeds aansnijden. Er heerst vaak een soort gêne om het gesprek dan af te kappen. Want hoe breng je het gesprek van een heftige chemokuur nu op dat leuke zeiltochtje van vorige week? Veel mensen hebben het gevoel dat dat misplaatst is. Toch is dát precies wat je moet doen. Wees niet te bang het over iets anders te gaan hebben. Zet een nieuwe fles wijn op tafel. zet een muziekje op. Durf van onderwerp te veranderen om de zware sfeer te verlichten. Dat lijkt eng omdat het zo’n precair onderwerp is, kanker en dood. Maar waarschijnlijk help je degene die ziek is daar ook mee. Hij of zij is niet alleen een zieke of een slachtoffer.

En soms is het echt verstandig om je vriend of vriendin uit zijn of haar onderwerp te halen. Wanneer je naar de ziekte vraagt, raakt hij misschien in een soort draaikolk en kan hij het over niks anders meer hebben. Als je er dan een beetje overheen walst, lijkt dat misschien bot, maar degene die uit zijn verhaal wordt gehaald, is achteraf vaak heel opgelucht. Het is ook heel goed om er niet de hele tijd mee bezig te zijn. Natuurlijk zijn er mensen die juist niet willen praten over hun ziekte. Daar kun je gewoon naar vragen. De behoefte aan praten kan veranderen tijdens het verloop van de ziekte, dus het is belangrijk om te blijven toetsen wat iemand wil. Probeer je te voegen naar zijn of haar behoefte. Doodzwijgen is het ergste wat je kunt doen; je kunt beter te veel vragen dan te weinig.”

Suzanne (41) en Lara (42) zijn vriendinnen. Ze hebben beiden kinderen, een succesvolle carrière en huwelijken die in puin liggen. Wanneer Lara, de meest introverte van hen, te horen krijgt dat ze borstkanker heeft, lijkt ze daar niet erg van onder de indruk. Ze gaat gewoon door met werken en vertelt alleen Suzanne over haar ziekte. Als ze echt ziek wordt, staat Suzanne haar bij en zorgt voor haar. Lara, die altijd gewend was om alles alleen te doen, moet zich nu overleveren aan de hulp van een ander. Doordat Suzanne meer in contact staat met haar gevoel, roept zij Lara af en toe een halt toe wanneer ze ziet dat die te veel haar kop in het zand steekt. Door Suzanne staat Lara stil bij het feit dat haar ziekte niet zomaar iets is, dat het erg is voor haar, en dat helpt haar om het uiteindelijk beter te verwerken.

In de omgeving van Odette (35) zijn het afgelopen jaar vier mensen getroffen door kanker: haar nicht, een collega, de moeder van een vriendin én een oom. Ze maakt zich sindsdien veel zorgen over de vraag hoe ze ermee om moet gaan wanneer iemand die nog dichter bij haar staat óf zijzelf kanker krijgt. Samen met haar therapeut onderzoekt ze waar haar angst precies over gaat. Waar is ze bang voor: pijn, onzekerheid, dood, eenzaamheid, verlies? Odette komt erachter dat haar angst voor een groot deel te maken heeft met de vraag of ze wel zal kunnen omgaan met die ziekte. Of dat nu bij haarzelf of bij een ander is. Dat ze niet weet wat ze zou moeten zeggen, vragen of doen. Maar door er zo angstvallig over te zwijgen en het onderwerp te vermijden, wordt het steeds erger. Op advies van haar therapeut gaat ze de confrontatie aan en bezoekt voor het eerst haar nicht. Odette biedt haar excuses aan dat ze niet eerder langs is gekomen, en legt uit dat ze bang was. Ze hoort het verhaal van haar nicht aan; dat valt haar zwaar. Maar achteraf is ze opgelucht: de nuchtere manier waarop haar nicht over haar ziekte sprak, stelde haar gerust. Bovendien durfde ze zelf ook alles te vragen zonder zich ongemakkelijk te voelen.

Psycholoog Jeannette Bolck heeft een praktijk voor volwassenen, pubers en kinderen in Amsterdam. Meer informatie: www.counselingamsterdam.nl.

Tekst: Marte Kaan

Illustratie: Tina Berning / Artbox – Centre For Creation

Meid, doe wat aan je pH-waarde!

10 tips om verzuring tegen te gaan, met aanvullend advies van psychologe drs. Jeannette Bolck

Als je zuurgraad dusdanige vormen aanneemt dat er citroensap door je aderen kolkt, is de tijd rijp voor wat zelfreflectie. Hoe word je weer pH-neutraal?

Met je lippen in een streep raus je de stofzuiger door je strak gestuukte studio, je ondertussen opvretend over je wederhelft, die natuurlijk weer ergens aan de bar hangt. Hij heeft plezier, terwijl jij het vuile werk opknapt. Zo gaat het altijd.

Nu je toch bezig bent, maak je verbeten een lijst van alles wat jij door anderen misloopt in je leven. Zoals die collega, die jou je promotie door je neus boorde. Om over je beste vriendin nog maar te zwijgen. Getrouwd met George Clooney en gezegend met een tergend mooi lichaam en dus kun je haar bloed wel drinken. Zelfs in broekrok veroorzaakt ze verkeersopstoppingen, terwijl jij je suf traint tegen verzakkend vel. Maar wacht even. Zien we daar een parallel met ons mam? Sinds mensenheugenis klaagt zij steen en been over alles en iedereen. Ze heeft eeuwig het gevoel miskend te worden door haar vriendinnen, die nooit eens een bloemetje meebrengen, maar wel haar koelkast leegeten. En dan de kinderen van de buren, die nooit hun voeten vegen. Had je niet altijd een grondige hekel aan haar vermogen het gezinsleven lam te leggen met haar zure aura? Zo zou je toch nóóit worden? Jij zou immer vrolijk, kek gekleed en gekapt. het gezin bekoren. onderwijl druk met het frivool vervullen van je persoonlijke ambities. Waar ging het mis? Voor je het weet giert ook bij jou het citrussap permanent door je aderen.

Zeg het dan

Bolck: “Frustraties worden veroorzaakt doordat er niet is voldaan aan verwachtingen, die je niet of onduidelijk hebt geuit. Verzuring Is het resultaat van het structureel niet aangeven van je grenzen. Dat saboteert je vermogen tot zelfreflectie, maakt je kwetsbaar en bang om naar jezelf te kijken.” Resultaat? Peutergedrag. Wees eerlijk naar jezelf. Wat wil je wel, wat wil je niet. Bolck: “Wil je dat je partner vijf in plaats van een avond per week op de bank zit? Worstel je daarbij met het idee dat je dit niet van hem mag verwachten, omdat dat mutserig is? Dan is de afstand tussen wat je wilt en de praktijk te groot. Spreek je gevoelens en wensen uit. Of hij daarmee akkoord gaat, is niet belangrijk: essentieel voor jou is dat je uitkomt voor je gevoelens en wensen. Doe je dat niet, dan ga je jouw innerlijke strijd afreageren op je partner.”

Wees niet bang

Zuur = zwelgen = vermijden. Waar ben je bang voor? Vind je jezelf wel leuk? Loop je met een grote boog om jezelf heen? Besef dat de wereld niet tegen jou is. Jij bent hooguit tegen de wereld. Bolck: “Ook hier ligt weer de nadruk op jouw rol binnen een groep vriendinnen, collega’s of je relatie. De grootste stap is gezet als je durft te erkennen dat je jaloers bent of bang niet serieus genomen te worden.” Je ziet jezelf al staan bij vriendinnen: ‘Ahum, Ik moet jullie iets zeggen…’. Maar stel je eens voor dat een vriendin zich op die manier kwetsbaar opstelt bij jou. Ze geeft bijvoorbeeld toe dat ze zo chagrijnig tegen je is omdat ze, met haar schoenmaat 43, jaloers is op jouw frele voetjes. Zou je haar afbranden? Nee. Binnen een team kun je elkaar vertrouwen. Openhartigheid bindt jullie. Belangrijk is om iets te doen met je angstgevoelens. Durf je geen open kaart te spelen binnen je relatie, vriendengroep of op je werk? Praat dan desnoods met een vertrouwenspersoon, maar ga niet zielig zitten zijn.

Shoppen

A) Voor jezelf. Laat je creditcard eens onbekommerd wapperen en steek jezelf in het nieuw. B) Voor anderen. Bij voorkeur voor degene die het in jouw bijzijn het meest moet ontgelden. Koop iets wat hij leuk vindt. De Autoweek, een dvd-box van ‘The Sopranos’ of fles whisky. Of trakteer je succesvolle vriendin (die van Clooney) op een dagje kuuroord. Zoete dankbetulgingen zullen je ten deel vallen. Uiteraard is dit slechts symptoombestrijding. De onderliggende oorzaken dienen bestreden te worden. Bolck: “Shoppen werkt bijna altijd voor vrouwen. Maar onderzoek of dat ook voor jou geldt. Een tijdschrift lezen of yogales nemen, kan net zo goed werken.” In iedere relatie schuilt het gevaar dat je eigen agenda het onderspit delft. Onthoud: jullie zijn twee zullen die de liefde gelijkwaardig ondersteunen. Zorg dat je overeind blijft. Focus meer op jezelf: zit je mokkend op de bank terug te denken aan de dagen dat je jezelf drie keer per week in een tutu hees? Ga weer naar balletles. En neem lets mee voor thuis. In plaats van de zure citroen die hij verwacht, krijgt hij een I love you-beker. Geen man zal zo’n gebaar koud laten.

De wereld is echt niet tegen jou. Jij bent hooguit tegen de wereld.

Vergelijk je leed

Denk aan je medemens in onderontwikkelde contreien. Jouw equivalent in Calcutta is gezegend met vijftien nakomelingen, waarvan er vijf niet meer leven. De overblijvers zijn ondervoed en besmet met aids. Kortom: je bent een mazzelaar en hebt het recht niet jouw en andermans leven te verzuren met prinsessengedrag. O. je mag leed niet vergelijken? Nou, dat mag dus wel. Bolck: “In beginsel is die vergelijking funest voor de doorgewinterde zuurpruim, omdat die ervoor zorgt dat zij zichzelf niet serieus neemt. Wel kan leed vergelijken leiden tot het besef datje verzuurd bent. Bij een tv-programma over hongerende kindjes in Afrika denk je ineens: verrek. wat zit Ik hier nou te grienen. Als je je verzuring erkent, ontstaat er ruimte voor relativering.”

Mijd zure bommen

Pas op wanneer je vriendinnen ook kampen met een pH-tekort en dat jullie ooit zo gezellige avondjes verzanden in een bittere klaagzang. Of jullie breken met elkaar Of jullie vertrekken naar Kabul. Een maandje vrijwilligerswerk bij het Rode Kruis, daar knapt een mens van op. Bolck: “Vaak weten verzuurde types niet hoe ze uit een patroon moeten stappen. Hun verslaving aan zelfmedelijden wil constant gevoed worden door zoveel mogelijk het woord te nemen. Probeer tijdens een vriendinnensessie het gesprek een andere, positieve, wending te geven. Optimisme. zelfreflectie en kwetsbaarheid: dat wil je vinden bij vriendinnen. Gaat er bij de dames geen lichtje branden? Neem dan afstand en zoek ander gezelschap. Jij bent nu zuurpruim-af!”

Lach je rot

Humor is een uitstekende ontzuurder. Wat is er nu eigenlijk aan de hand? Heeft je man je aan het aanrecht gemetseld? Word je vier keer per jaar de EHBO ingeranseld, gevolgd door een revalidatietraject in een Blijf van mijn Lijf-huis? Nee. Maak een lijst van zijn misdrijven:

• Hij krabt aan zijn ballen tijdens het journaal.

• Hij geniet wel eens van een biertje te veel met zijn vrienden.

• Hij laat de thermostaat ’s avonds aan.

Hoe revitaliseer je je gevoel voor humor? Bolck: “Stap één: de focus op irritaties moet verlegd worden. Veiligheid is de belangrijkste voorwaarde. Je moet je partner weer als maatje zien voordat je hem deelgenoot durft te maken van jouw ‘onderwereld’. Dwing jezelf te letten op zijn positieve eigenschappen. Dan is er een warm gevoel naar hem.” Deze stap mag niet licht genomen worden, want verzuurde mensen maken makkelijk denigrerende grapjes. Een vrouw op leeftijd, aan de kant gezet voor een twintigjarige, grapt al gauw: ‘Ach gut, uit welke couveuse heeft hij haar gekidnapt?’ Dat is geen humor, maar verkapte jaloezie. Bolck: “Erken dat je verslaafd bent aan het patroon van eindeloos irritaties voelen: kwetsbare emoties in lelijke verpakking. En je lijdt daar onder.”

Weg ermee

Verban het woord ‘schuld’ uit je vocabulaire en vervang het door ‘aandeel’. Voor de duidelijkheid: ook ‘eigen schuld’ is verboden. Bolck: “Mensen die vaak conflicten hebben, moeten er eerst voor zorgen dat ze weer in teamverband kunnen functioneren. Zo’n team kan bestaan uit jou en je partner, maar ook uit je collega’s, vriendinnen of familie. Vingerwijzen betekent dat je je team afvalt en dat is destructief. Fouten maken overkomt iedereen en boosheid daarover is, mits goed getimed. prima. Realiseer je wel dat je gezamenlijk verantwoordelijk bent voor het eindproduct, namelijk de eenheid die je als stel, club collega’s of vriendinnengroep vormt.”

Goddelijk ben je

Godinnen zeiken niet, zij schrijden waardig door het leven. Als jij ontwaakt met een zure smaak in je mond en op een welgemeend ‘goedemorgen!’ slechts gif kan spuien, is het tijd voor een pH-boost. Een negatief zelfbeeld kan de oorzaak zijn van een lage pH-waarde. Leg jezelf dus aan een positief infuus. Bolck: “Projecteer je je frustraties op een ander? Dan is jouw verzuring een feit. Een klassieke projectie is een gedachte als: ‘Hij vindt me lelijk, daarom zit hij liever met zijn vrienden in de kroeg.’ Logisch, in de perceptie van de verzuurde, maar de partner begrijpt hier niets van. Goed zijn voor jezelf is het devies. Trakteer jezelf op iets decadents. Gooi die joggingbroek in de wasmand en trek op een doordeweekse avond een mooie jurk aan. Dan krijg je vanzelf de bevestiging die de spiegel jou in je huidige gemoedstoestand niet geeft.”

Je zou toch nóóit worden als je moeder? Nu heb je net zo’n zuur aura als zij.

Neem sex

Het eerste wat een zure vrouw uit haar agenda schrapt, is sex. Terwijl een goede beurt wonderen verricht en vermoeid vlees doet opleven. Ooit iemand horen galbekken na een drievoudig orgasme? Nou dan. De therapeut: “Wees actief: dwing jezelf een berg te verzetten, maar wel op een manier die jou aanstaat. Misschien kun je eens een hotel boeken in je eigen stad. Vrouwen zijn achteraf blij dat ze toch sex hebben gehad. Ook hier geldt dat je zelf ondernemend moet zijn, wacht niet af.” Tip: je imago is je beste amigo. Presenteer jezelf als Imelda Immergeil, dan ga je er vanzelf in geloven.

Positief graag

Zuur gedrag is vragen om aandacht, maar dan in de peutermodus. Denk je nu echt dat je lief je een witgouden ring schenkt als je de boodschap eerst non-verbaal brengt, vervolgens mokkend meedeelt en het juweel dan in een kort geding opeist? Bolck: “Dreinen wordt niet beloond. Positief gedrag daarentegen wel. Ga van je voetstuk af en toon je kwetsbaarheid. Zeg bijvoorbeeld: ‘Ik ben bot tegen je omdat ik je zo ontzettend mis.’ Er is niets mis met vragen om aandacht. En als je het op deze manier vraagt, geef je je man de gelegenheid een echte vent te zijn. Als mannen een schreeuwende vrouw (lees: hun moeder) tegenover zich hebben, kruipen ze terug in de jongetjesrol. Hij voelt zich pas weer man als jij je ook als een meisje durft op te stellen. Sta hem toe je te troosten.” Hetzelfde geldt tijdens kantooruren. Boos dat jouw collega haar plak ontbijtkoek niet met je deelt? Mokken en roddelen zijn regelrechte verzoeken om negatieve aandacht. Je boekt er geen winst mee. Draai het eens om. Geef haar een compliment en zorg dat je manager dat hoort. Neem een paar keer per dag spontaan koffie voor haar mee en vraag met een knipoog waar ze toch de heerlijke koekplakken vandaan tovert. Dat werkt beter dan haar uitmaken voor een hebberig secreet.

Tekst: Lara Aerts & Marieke Manders

Illustratie: Gallery Of The Absurd

Foto: Studio 5982